Jules Verne
Jules Verne

Bir Bilim Adamının Romanı: Jules Verne

Fantezi, bilim–kurgu yazarlarını ve kitaplarını yakın zamana kadar sevmezdim. Anlamazdım niye başka bir dünya hayali kurduklarını. Ta ki dünya yaşanılmaz bir yer olup çıkana kadar. Sanırım hayal gücünü zorlayan yazarlara boşuna zeki sıfatı yapıştırılmıyor. Jules Verne bunlardan bir tanesi. ( Birkaç gün sonra Tolkien için de aynı şeyi söyleyeceğim sanırım. Bombalar patladıkça aklım başıma geliyor. Yüzyıllar önce bu günleri ön görmüş gibi “başka bir dünya mümkün” diye bağırmışlar. Ama biz adem nesli kabul etmemek için direnmişiz.) 111 yıl önce bugün aramızdan ayrıldı. Arkasında Denizler altında 20.000 fersahDünyanın ucuna yolculukAyın merkezine seyahat gibi kitaplara inanıp bilim insanı olan gençler bırakıp gitti. Sadece hayal gücünü geliştirdiği nesiller bırakmadı elbet. Gayet maceralı bir yaşam da bıraktı. Dünya çocuk edebiyatının dâhisi filmlere konu olacak bir yaşam da bıraktı arkasında. Despot bir babanın gölgesinde büyüdü Jules Verne. Hayali deniz mühendisi olup bilinmeyeni keşfetmek, insanlığa faydalı olabilmekti. Hatta anlatılanlara göre 12 yaşındayken gizlice evden çıkıp kaçak olarak bir gemiye gider. Babası tarafından enselenince hayali başka bahara kalır. Söz verir babasına hayallerinde yolculuk yapacağına dair. Türkçe’ye çevrilen 58 kitabı bu sözün tutulduğunu gösteriyor.

Çok gevezelik etmeden neden 111. Ölüm yıldönümünde bile onu andığımıza dönmek istiyorum. Jules Verne’in yaşadığı yıllar Avrupa’nın sömürgeciliğe başladığı ilk zamanlara denk geliyor.

Afrika keşfe çıkılmış henüz. Verne’in eserlerinde söz ettiği teknoloji henüz yok. Ne denizaltı ne de uzay gemisi… Fransa dışına hiç çıkmadan Fransa dışında bambaşka dünyalar yazdı. Sadece hayal gücünü kullanarak.  Yazarlığa başlamasında arkadaşlarının da etkisinin olması yadsınamaz bir gerçek.  Yazın hayatına müzisyen arkadaşı ile tiyatro oyunları yazarak başladı. Amerikalı yazar Edgar Allan Poe’yu keşfetti. Büyük hayranlığı onun etkisinde yazmasına sebep oldu.

Denizler Altında 20.000 Fersah - Jules Verne
Denizler Altında 20.000 Fersah – Jules Verne

Verne , bence biraz da kurduğu dostluklar sayesinde adından söz ettiren yazar haline geldi… Bizim ufkumuzu genişleten dostlarımız olmasa ne kadar yaratabiliriz? Sadece hayal gücü bir yere kadar. Mesela bir gemi ile dünyayı dolaşan Fransız seyyah  Jacques Arago. Paris dışına çıkmamış bir yazarın hayal gücüyle de olsa farklı dünyaları , farklı şehirleri dolaşmasına yardım etti.

Hayal gücüyle gerçeklerin kesiştiği yerde bazen güzel şeyler olabiliyor. Jules Verne, fotoğrafçı Nadar’la tanıştığı sırada Afrika’ya balonla yapılan seyahati kaleme almak istiyordu. Çünkü Afrika o sırada gizemli bir kıtaydı. Yurttaşlarının aksine o sömürge taraflısı değildi. Onunki tamamen meraktı. Keşif arzusuydu. Nadar’ın “Dev” diye isimlendirdiği bir sıcak hava balonu yapmaya çalışıyordu. Fotoğrafçının teknik bilgileri yazarın hayal gücü sayesinde “Balonla Beş Hafta”ortaya çıktı. Avrupa’nın bugün temel aldığı teknoloji böylece yavaş yavaş oluşuyordu.

Her başarılı yazar gibi bilimkurgunun babasının da ilk romanını kimse yayımlamak istemedi. En sonunda Hetzel adında bir yayıncı kabul etti ve dünya edebiyatının dönüm noktası oldu. Jules Verne bundan sonra hayatını bilimkurgu yazarak geçirdi. Yazdıkça okundu okundukça kazandı. Ve kardeşiyle birlikte Amerika’ya seyahat etti.

George Miles Aya Yolculuk
George Melies’in yönetmenliğini yaptığı, Jules Verne’in romanı “Aya Yolculuk” filminden bir kare.

Aslında Avrupa’nın teknolojisini asıl oluşturan kitap Denizler Altında 20,000 Fersah romanı oldu. Roman ilk kez 1870 yılında yayınlandı. 1868 yılı Nautilus adlı denizaltısı ile seyahat eden Kaptan Nemo  ve bu denizaltısına konuk olan bilim adamı ile Kızıldeniz’den kayıp Atlantis’e kadar uzanan yolculuk… Denizaltı gemisini 1800’lü yıllarda öngörmüş ve bunu bilimsel verilerle kaleme almış. Genellikle eserleri çocuklar tarafından okunuyor. Hayal güçleri bunlarla gelişiyor. Ee hayal gücünü denizaltılarla uzay gemileriyle besleyen çocuklar büyüdüklerinde de bunun tesirinden uzaklaşmak istemiyorlar. Çok kabaca olacak belki ama ileride yapacağı çoğu işte hayal gücünü kullanacaklar. Avrupa bu kitabı okuyarak büyüyen çocuklar bilimle uğraşmayı seçtiler ve ilk denizaltına “Nautilus” adını verdiler.

Jules Verne’nin , ne babasının zoruyla devam ettiği avukatlık ne de kayın biraderi sayesinde girdiği borsa , onun ufkunu genişletecek okumalar yapmasına engeldi.  Öldükten 111 yıl sonra da iyi ki geçmiş bu dünyadan…